دکتر پریا ربیعیان، مسئول مرکز مشاوره‌ی بیماری‌های رفتاری در بوشهر است که به مدت ۱۲ سال در این مرکز به طور خاص برای بیماران اچ‌آی‌وی در حال ارائه‌ی خدمات است. مسئول مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به چگونگی قدرت و نفوذ ویروس اچ‌آی‌وی عنوان کرد: ویروس اچ‌آی‌وی با هدف قرار دادن سیستم ایمنی در بدن اختلال ایجاد کرده و عملکرد آن را تضعیف می‌کند و به همین دلیل عوارض و علائم بیماری بعد از استقرار ویروس می‌تواند انواع و اقسام شکل‌ها را داشته باشد؛ مثلاً می‌تواند از یک بیماری ساده در دهان، عفونت‌های خیلی جدی، بیماری‌های پوستی، مشکلات گوارشی و یا سرطان شروع شود و فرد را از پا در بیاورد که این مسئله بستگی به مدت حضور ویروس در بدن بدون درمان دارد. وی افزود: ممکن است از ابتدایی که ویروس وارد بدن می‌شود تا ۵ - ۴ ماه با آزمایشاتی که به صورت معمول انجام می‌شود، مشخص نشده و بعد از آن خودش را نشان دهد. همچنین ممکن است بعد از آگاهی از وجود ویروس، بیمار تا ۸ - ۷ سال هیچ علائم خاصی که او را به خاطر آن به سمت پزشک ببرد، نداشته باشد که در این صورت فرد می‌تواند با یک آزمایش ساده متوجه‌ی بیماری خود شده و از پیشرفت آن جلوگیری کند که در آن مدت قطعاً ویروس به مکان‌های مختلف در بدن رفته و می‌تواند ذره‌ذره بدن را ضعیف کند. در طول بارداری حتماً دو نوبت آزمایش اچ‌آی‌وی انجام شود ربیعیان می‌افزاید: اگر کسی راه‌های پرخطر ابتلا به این بیماری را در زندگی تجربه کرده بهتر است پیش از آنکه دچار علائم یا مشکلی شود، به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کند. خوشبختانه در سال‌های اخیر این مراکز مجهز به انجام آزمایشاتی شده‌اند که می‌توانند ظرف ۲۰ دقیقه نتیجه را به مراجعه کننده اعلام نمایند. یک نکته‌ی بسیار مهم در رابطه با ویروس اچ‌آی‌وی این است که اگر فرد یکی از راه‌های پرخطر -مانند روابط جنسی بدون محافظ- را تجربه کرده باشد، صرفاً آزمایش دادن در همان لحظه کافی نیست و حداقل ۲ و حداکثر ۶ ماه بعد نیز باید مجدداً چک شود که پس از گذشت زمان می‌توان نتیجه‌ی نهایی و قطعی را به فرد اعلام کرد. ربیعیان در خصوص راه‌های انتقال این بیماری از انسانی به انسان دیگر بیان می‌کند: ویروس اچ‌آی‌وی از طریق تماس جنسی بدون محافظت، اجسام تیز و برنده که شایع‌ترین آن سرنگ‌های مشترک معتادان تزریقی است، انجام خالکوبی در اماکن بدون مجوز که در آن از وسایل آلوده استفاده می‌شود، استفاده از وسایل تیز و برنده و همچنین از طریق مادر به کودک می‌تواند انتقال یابد که در رابطه با مورد آخر باید گفت در سه سال اخیر در ایران، تقریباً بالای ۹۰ درصد از زنان با مشاوره و آزمایشی که در حین بارداری از آن‌ها به عمل می‌آید بیماری تشخیص داده شده که با همین کار نیز از تولد نوزاد دارای اچ‌آی‌وی جلوگیری شده است. توصیه‌ی اکید به هر فردی که قصد بارداری دارد یا باردار شده، این است که در طول بارداری حتماً دو نوبت آزمایش اچ‌آی‌وی انجام داده تا از سلامت خود مطمئن شود. در خصوص راه‌های انتقال به افراد جوان آگاهی بخشی شود وی با بیان اینکه استان بوشهر هم همچون سایر استان‌های کشور در رابطه با بیماری اچ‌آی‌وی کوه یخ است، تصریح می‌کند: به این معنی که تعدادی از بیماران تحت پوشش ما از بیماری خود مطلع نیستند و نزدیک به ۸۵ درصد از آن‌هایی که آزمایش داده و مطلع شده اند، به مراکز مشاوره در کل کشور مراجعه کرده و دارو و خدمات درمانی دریافت می‌کنند و خوشبختانه ویروس در بدنشان منفی شده است. امّا چنین پیش‌بینی می‌شود که در کل کشور بین ۴۰ تا ۵۰ درصد افراد از بیماری خود مطلع نبوده و در سطح جامعه پراکنده‌اند و اصلاً فکر نمی‌کنند که بیمار هستند؛ لذا اهداف باید به این سمت هدایت شود که آن‌ها نسبت به بیماری خود آگاهی یافته و درصدد درمان آن برآیند که این امر با اطلاع رسانی از طریق رسانه‌ها و آگاهی بخشی در خصوص راه‌های انتقال به افراد جوان باید صورت گیرد؛ چرا که بیشترین گروهی که در معرض ابتلا به این بیماری تشخیص داده شده‌اند، افراد ۲۵ تا ۳۵ سال هستند. این پزشک ادامه می‌دهد: درمان اچ‌آی‌وی خودش یک راه پیشگیری است؛ کسی که درمان می‌گیرد، ویروس در بدنش کنترل شده و دیگر به همسرش منتقل نمی‌کند یا از مادر به فرزند منتقل نمی‌شود؛ فردی که نسبت به بیماری خود آگاهی داشته و دارو دریافت می‌کند، درمانش تقریباً تا ۹۰ درصد کمک کننده است و در حال حاضر هم دسترسی به مراکز مشاوره و خدمات آن‌ها در استان بوشهر بسیار عالی است. ابتلا از طریق تماس جنسی در تمام دنیا در حال پررنگ‌تر شدن است به گفته‌ی پریا ربیعیان، راه انتقال در همه جا یکی است اما در ابتدای برنامه‌ی اچ‌آی‌وی در ۱۵ سال گذشته، این بیماری بیشتر در گروه معتادین و تماس‌های جنسی دنبال می‌شد و البته هنوز راه انتقال سرنگ‌های مشترک یک راه انتقال متداول است اما در ۲ سال و نیم اخیر و طبق آمارهایی که از سال ۹۶ تا ۹۸ وجود دارد، ابتلا از طریق تماس جنسی در تمام دنیا در حال پررنگ‌تر شدن است که تقریباً از ۲۰ درصد به ۳۷ درصد رسیده است. ربیعیان در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اینکه چطور می‌شود در شهرها و روستاها بدون ترساندن مردم برای پیشگیری از این بیماری به آن‌ها آگاهی داد، می‌گوید: اگر هر فردی از طریق رسانه و شبکه‌ی سراسری صدا و سیما راه‌های انتقال را دانسته و اگر آن را تجربه کرده است، بتواند در فضایی مثل فضای مراکز ما -مشاوره و پیشگیری- که اسامی بیماران با کارت شناسایی چک نمی‌شود، آزمایش داده و از سلامت خود اطمینان حاصل کند و یا در صورت وجود ویروس سریعاً برای درمان اقدام کند. مسئول مرکز مشاوره‌ی بیماری‌های رفتاری بوشهر ادامه می‌دهد: در چند سال اخیر در رابطه با بیماری اچ‌آی‌وی مثل بیماری قند یا فشار خون درمان‌های خیلی خوبی ایجاد شده که فرد مبتلا با دریافت دارو می‌تواند مانند یک فرد عادی کار و فعالیت‌های اجتماعی‌اش را حفظ کرده و همینطور ازدواج کرده و بچه‌دار شود؛ چرا که پس از ۶ ماه تا یک سال درمان، ویروس به طور کامل از بدنش پاک شده و تنها به مصرف روزانه‌ی یک یا دو قرص منحصر می‌شود. راه‌های انتقال با صراحت به مردم آموزش داده شود وی در پایان اظهار می‌دارد: وظیفه‌ی سیاستگذاران این است که زمینه ای فراهم کنند تا راه‌های انتقال با صراحت و وضوح به مردم آموزش داده شود و بهتر این است پیش از اینکه افراد رابطه‌ی جنسی را تجربه کرده یا وارد جامعه شده و به دنبال اعتیاد بروند، آموزش‌های لازم به آنها ارائه شود. افراد باید بدانند اگر در تماس‌های جنسی از کاندوم استفاده کنند، درصد انتقال تقریباً به صفر می رسد. علاوه بر تمام موارد گفته شده، امکان انجام آزمایش‌های رایگان نیز باید برای همه وجود داشته باشد که این امکان نیز در حال حاضر وجود دارد و با وجود درمان‌های گران قیمت، دولت و وزارت بهداشت این خدمات را به صورت رایگان فراهم کرده و فقط باید اطلاع‌رسانی‌ها از طریق رسانه‌ها و تمام آحاد مردم و مراکز صورت گیرد. همچنین آموزش در سطح دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها می‌تواند افراد را از ابتلا به این بیماری محافظت کند. به گزارش ایسنا، بیماری ایدز از سال ۱۹۸۴ میلادی در دنیا شناسایی شده و تا به حال افراد زیادی را مبتلا کرده است. این بیماری در موارد بسیاری محصول ناآگاهی بوده و بیشتر مبتلایان افرادی هستند که به علت نداشتن اطلاعات کافی درگیر این بیماری شده‌اند. گسترش و فراگیر شدن ویروس اچ‌آی‌وی در سطح جهان و به عنوان چالشی ویرانگر در زندگی انسان، ضرورت توجه، مراقبت و حمایت از مبتلایان به این بیماری را افزایش می‌دهد.