بازی؛ جهانی از واقعیت و خیال روایت‌هایی از چند نسل و جهانی از لمس، صدا و خیال گزارشی از: ایرن واعظ‌زاده بازی برای بسیاری از ما، فعالیت و نوعی وقت‌گذرانی مفرح  قلمداد می‌شود که اغلب با دنیای شیرین کودکانه پیوند دارد؛ فضایی شاد که بستری از تجربه، تخیل و آموزش برای کودکان فراهم می‌سازد. درحالی‌که یافته‌های روانشناسی و علوم رفتاری نشان می‌دهند، بازی یکی از نیازهای اساسی و مستمر انسان – از کودکی تا کهنسالی – است که در هر دوره، به تقویت مهارت‌های شناختی، بهبود  حافظه و همچنین پرورش خلاقیت و حل مسئله کمک قابل‌توجهی می‌کند. با وجود رشد گستردۀ مطالعات مربوط به بازی‌درمانی در کودکان و در دسترس بودن منابع و پژوهش‌های مختلف در این زمینه، همچنان این پرسش که «بازی چه تأثیر و کارکردی بر رشد، ارتباطات و سلامت روان بزرگسالان نابینا/کم‌بینا دارد؟» کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته‌ است. در گزارش پیش رو، با چند نسل از دوستان نابینا و کم‌بینا از طبقات اجتماعی و فرهنگی مختلف به گفت‌وگو نشستیم تا با مرور روایت‌هایی از تجربیات زیسته و همچنین تحلیل دیدگاه‌های تخصصی روانشناسانه راهی به پرسش مطرح شده باز کنیم.

ت‌جانی خود این گمان نبود....* ایرن واعظ‌زاده پشتی صندلی پایین رفت. «بیا بالا دختر خوب» قبل از اینکه دکتر همان حرف تکراری همیشگی‌اش را پیش از شروع کار بزند خودم را بالا کشیدم تا راحت‌تر به دهان و دندان‌هایم که حداقل شش تایشان را دیگر نداشتم و خدا می‌داند چند وقت دیگر به لقب برازندۀ سفکل بی‌دندان مفتخر می‌‌شوم تسلط داشته باشد.

زندگی هلن کلر و شیوه‌های آموزش وی چقدر در ساخت روش زندگی یک فرد در ایران با اختلال بینایی و شنوایی تأثیرگذار است؟ متأسفانه من ندیده‌ام آشنایی با زندگی هلن کلر بتواند انگیزه‌بخش باشد، چراکه او در کشوری دیگر با امکانات متفاوت زیست کرده و از همان طفولیت معلمی داشته که تا مدت‌های مدید به او آموزش دهد.

اساساً تحصیل و فعالیت در حوزۀ مشاوره چقدر در هموارسازی موقعیت‌های دشوار به شما کمک کرده است؟ متأسفانه کمبود مشاور در زمانی که من داشتم بینایی‌ام را از دست می‌دادم اثر سویی گذاشت. اکنون من به‌عنوان مشاور از طریق دانش و خدمات‌رسانی‌هایی که برای مراجعانم دارم می‌توانم به هموارسازی مسیر زندگیشان کمک کنم تا مجبور به تجربۀ برخی مسائل غیرضروری نباشند.

سایه سمنانیان، متولد 1360 کارشناس ارشد مشاوره در حوزۀ خانواده و معلولیت و عضو گروه مترجمان کتاب «چگونه زندگی‌ام را شکوفا کنم؟»* است. وی علاوه بر فعالیت در زمینۀ مشاورۀ همسانی (به‌ویژه برای آفراد با آسیب بینایی) جهت پذیرش مسئلۀ معلولیت، به تدریس و برگزاری کارگاه‌های مهارت‌های زندگی و عزت نفس برای نابینایان و کم‌بینایان و همچنین عموم مردم می‌پردازد. سمنانیان که سال‌های زیادی است با محدودیت بینایی و شنوایی زندگی می‌کند خود را یک «زندگی‌نورد شوقمند» می‌داند که رنج زندگی پیمایی را با تمام فراز و فرودهایش پذیرفته و دشواری‌ها و مشقت‌های این راه ناهموار را به مبارزه می‌طلبد. وی در نشستی با اندیشه مدنی، از چالش‌های بی‌شمار اقلیت‌های چندگانه سخن گفته و گوشه‌ای از مبارزات یک انسان مبتلا به سندروم آشر را در زیست فردی و اجتماعی‌اش روایت می‌نماید.