ایرن واعظ‌زاده   پاییز است و حال و هوای نوشیدن چای وسوسه‌ای دلپذیر در دل می‌اندازد. چای که دیر زمانی است در قفسه‌های خانه‌ هر ایرانی جایگاه ویژه‌ای را از آن خود کرده و مصرف چند وعده‌ی آن از ملزومات روزانه‌ی بسیاری از مردم محسوب می‌شود، به نظر می‌آید که پس از آب، دومین نوشیدنی حیات بخش تلقی می‌شود! چای به عنوان کالایی پرمصرف که اصل و نسب آن به سرزمین چین باز می‌گردد، پس از ورود به ایران، به تدریج جایگزین قهوه شده و ایرانیان بسیاری را به خود علاقه‌مند کرده است، به گونه‌ای که امروز این نوشیدنی، گرمابخش مجالس بسیاری - از محافل خانوادگی و دوستانه گرفته تا قرارها و گفت‌وگوهای رسمی - شده است. فقط با چای است که محفل دوستی‌مان گرم می‌شود وقتی از انیس که شیفته‌ی چای است می‌پرسم در روز چند فنجان چای می‌نوشد، با خنده پاسخ می‌دهد: «شما بگو فلاسک! بستگی به محیط دارد؛ وقتی تنها باشم نسبتاً کم می‌خورم اما زمانی که با دوستانم هستم به ده فنجان هم می‌رسد. میوه را در جمع دوستانه دوست ندارم، فقط با چای است که محفل دوستی‌مان گرم می‌شود.» مهران اما توصیف جذاب‌تری از این نوشیدنی دارد: «ایده‌ای در مورد چای جز خوردنش نمی‌توانم بیان کنم. به نظر من حرف زدن در مورد چای آن را خراب می‌کند؛ به قول "پل والری" هیچ کسی نمی‌تواند با هیچ کلامی مزه‌ی شراب را به شما بچشاند و این حکایت ما است با چای!» عشق عجیبی به قهوه دارم و رفاقت دیرپاتری با چای! ایران که زمانی خبرنگار و حالا مدرس تاریخ است و هم‌زمان نیز خود را برای کنکور دکتری حاضر می‌کند، به ایسنا می‌گوید: «اگر کنکوری هم نبودم، رشته‌ی من یعنی تاریخ، نیازمند مطالعات طولانی مدت است؛ در این راه دو رفیق شفیق دارم که همانا چای و قهوه هستند! با وجود آنکه عاشق قهوه‌ام، اگر بین چای و قهوه مخیر شوم، بی‌شک انتخابم چای خواهد بود! اینکه بتوان در آن واحد هم عاشق قهوه بود هم چای، خیلی نباید عجیب و دور از ذهن باشد؛ این دو همیشه همراه و رفیق هم بوده و هر کدام به نوعی عشاق خود را به بازی می‌گیرند! همانطور که گفتم عشق عجیبی به قهوه داشته و حالا باید عرض کنم رفاقت دیرپاتری با چای دارم!» او حدیث مفصلی در مورد چای دارد: «از وقتی یادم است چای برایم جاذبه داشت و سه جا چای بیشتر به من می‌چسبید؛ یکی منزل عموی پدرم که همسایه‌ی دیواربه‌دیوار ما بودند و انجا همیشه شب‌نشینی برقرار بود. آنجا چای کمرنگی در استکان‌های کوچک برای ما بچه‌ها می‌ریختند که به آن چای "خان‌خانی" گفته و از دلچسب‌ترین چای‌ها برای من بود. دیگر چای خوش عطر خانه‌ی پدربزرگ مادری‌ام در نیم‌لیوان‌های قهوه‌ای خارجی متعلق به پدربزرگ عزیزم بود که با قندهای شکری فراوان می‌خوردیم. پدربزرگ عاشق ظروف و قاشق‌های چای خوری بود و طرح قاشق‌های چای خوری طلایی رنگی که در کنار استکان و نیم‌لیوان‌ها قرار داشت، برای همیشه در ذهن من به یادگار مانده است. سوم چای دم کرده در قوری که مادربزرگ پدری‌ام در اتاق جمع و جور خودش دم می‌کرد. خوب یادم مانده که چای را گس دوست داشت و استکان و نعلبکی‌اش هم همیشه یکی بود! می‌بینید یک استکان چای توانایی این را دارد که آدمی را تا کجاها ببرد؟!»

چای نوشیدنی شگفت‌انگیزی است! همچنان کلام شیرینش را ادامه می‌دهد: «بعد از سال‌ها وقتی خودم توانایی دم کردن چای را به دست آوردم، بعد از ظهرها در اوقات تنهایی یا هر وقت شور نوشیدن چای به سرم می‌افتاد، خودم آن را دم کرده و چون زیاد نوشیدنش از لذت آن کم نمی‌کرد، حد و مرزی برای خود قرار نمی‌دادم! سال‌ها از آن زمان می‌گذرد و هنوز چای برای من بسیار عزیز و دوست داشتنی است؛ به طوری که انواع متنوع‌تری از آن را در آشپزخانه دارم؛ عطری، معمولی، لاهیجان، سیلان، کله‌مورچه‌ای و ... که بسته به حال و هوایم یکی را انتخاب کرده و دم می‌کنم. می‌دانید، چای نوشیدنی شگفت‌انگیزی است! هم در گرما می‌چسبد هم در سرما، هم در خستگی و هم شادی، هم صبح، هم عصر و هم شب....» تنها چیزی که تکراری نمی‌شود، چای است... مبین نیز با لبخند از علاقه‌اش به چای می‌گوید: «من به شدت چای‌باز هستم و زمان دانشجویی‌ام گاهی می‌شد که روزی تا بیست لیوان هم چای می‌خوردم! البته الان این مقدار کم‌تر شده اما کماکان علاقه‌ام به نوشیدن چای پابرجا و قابل‌اعتنا است!» مایلم با کسی که دوستش دارم چای یا قهوه بخورم میلاد چنین عنوان می‌کند: «چای همیشه به ذائقه‌ی من خوش است و هر ساعتی از روز که باشد، به آن میل دارم. جز این عادت به خوردن آن هم است که به خاطر وجود ماده‌ی "تئین" ایجاد شده و باعث رفع خستگی و سرحال شدن آدم می‌شود.» شیوا اظهار می‌کند: «بیشتر صبح و عصر به خوردن چای علاقه‌مند هستم و معمولاً هم مایلم با کسی که دوستش دارم چای یا قهوه بخورم. برخلاف چیزی که گفته می‌شود، چای و قهوه تا به حال اصلاً موجب بدخوابی‌ام نشده است. تنها چیزی که هیچ وقت برایم تکراری نشده و همواره تازگی دارد، همین نوشیدنی‌های گرم است.»‌

به گزارش ایسنا، ۱۵ دسامبر مصادف با ۲۴ آذر به‌ عنوان روز جهانی چای معرفی شده است و در حال حاضر در کشورهای بزرگ تولیدکننده چای از جمله سریلانکا، بنگلادش، نپال، اندونزی، مالزی، ویتنام و … گرامی‌ داشته می‌شود. محققان در پژوهشی تازه متوجه شده‌اند که چای سیاه از طریق یک مکانیسم ویژه توسط میکروبیوم‌های روده، ممکن است در سلامت و کاهش وزن انسان نیز نقش داشته باشد. این محققان هم‌چنین دریافته‌اند پلی‌فنول‌های چای سبز موثرتر هستند و از آنجا که مواد شیمیایی چای سبز در خون و بافت بدن جذب می‌شوند، در مقایسه با چای سیاه، برای سلامتی مفیدتر است. یک فنجان چای همچون دفترچه‌ای کهن، تداعی‌گر خاطرات تلخ و شیرینی است که خوشی و نوستالژی‌های دوران گذشته را برای انسان زنده می‌کند. چای اما تاریخ کهن‌تری نیز دارد که میراث فولکلور پیشینیان را به یادمان می‌آورد؛ میراثی که رد پای آن را می‌توان در قهوه‌خانه‌های قدیمی که صدای گوش‌نواز قل‌قل سماور و به هم خوردن استکان‌های کوچک کمرباریکی که پر از چای خوش‌رنگ و لب‌سوز شده و همچنین از دودی که قلیون‌های سنتی در هوا می‌پراکند، سراغ گرفت.   این گزارش در 25 آذر ماه 1398 در خبرگزاری ایسنا منتشر گردیده است.